-
1 heißen
heißen, I) v. tr.: 1) einen Namen geben, s. nennen. – 2) erklären: dicere (sagen, nennen). – iudicare (nach seinem Urteil dafür halten). – 3) befehlen (w. vgl.): iubere mit Akk. u. Infin. des Aktivs od. (wenn die Person nicht genannt ist, der etw. geheißen wird) m. Infin. des Passivs. – praecipere mit folg. Konjunktiv mit u. ohne ut (vorschreiben). – II) v. intr.: 1) einen Namen haben: nominor (mit dem Namen im Nominat.). – nomen habeo (gew. mit dem Namen im Genet.). – nomen mihi est (mit dem Namen im Nominat. od. Dativ, seltener im Genet., z.B. Troia et huic loco nomen est). – vocor. appellor (ich werde gerufen, genannt, mit dem Namen im Nominat.; mit demselben Untersch. wie die Aktiva unter »nennen«). – von (nach) etw. h., nomen ab alqa re habere od. duxisse od. traxisse od. invenisse: wie heißt du? qui vocare? quid est tibi nomen?: ebenso heißen, eodem nomine vocari. – 2) es heißt, d.i. man sagt etc.: dicunt, ferunt, aiunt m. Akk. u. Infin. (sie sagen). – dicitur, fertur m. Nomin. u. Infin. (er, sie, es wird gesagt). – sermo od. fama od. rumor est m. Akk. u. Infin. (es geht das Gerede, Gerücht). – es heißt fortwährend, constans rumor est mit Akk. u. Infin. – wie es heißt, ut aiunt: wie es beim Dichter, bei Cicero heißt, ut ait poëta, ut ait Cicero: die Erzählung erhielt, wie es heißt, Bestätigung, additarei dicitur fides: indem es hieß (die Leute sagten), daß etc., cum loquerentur m. folg. Akk. u. Infin. – 3) bedeuten, a) sein, vorstellen, auf sich haben, esse; sibi velle. – heißt das dem Volke Hilfe leisten, es unbewaffnet dem Feinde als Schlachtopfer preisgeben? hoc est auxilium plebi ferre, inermem eam hosti trucidandam obicere?: das heißt, hoc od. id est (erklärend): das heißt täuschen, nicht ein Urteil fällen, decipere hoc quidem est, non iudicare: das heißt Gewalt gebrauchen, ista quidem vis est. – das heißtsoviel (zu sagen) »du bist nicht wert, daß du etc.«, hoc est dicere: »non es dignus, qui etc.« – es heißt nichts anderes als etc., nihil aliud est nisi etc.: die Sache [1250] verweigern heißt ebensoviel als die Schandtat eingestehen, nihil interest utrum rem recuses an de maleficio confitearis. – was heißt das? was soll das heißen? quid hoc sibi vult? quid hoc rei est? – es will etwas heißen (hat etwas auf sich etc.), est aliquid. – b) ein Zeichen sein für einen Begriff, significare u. die Synon., s. bedeuten no. III, a.
-
2 similis
[st1]1 [-] sĭmĭlis, e: semblable, ressemblant, pareil, de même. - superl. arch. simillumus. --- simil = similis Naev. Com. 60; Nov. Com. 62. - cf. gr. ὁμός (p. *σόμος), ὅμοιος: semblable --- ἅμα: ensemble. --- racine sem- --- angl. similar. - quam simile istud sit, tu videris, Cic. Nat. 3, 9: à quel point ta comparaison est-elle juste? je t'en fais juge toi-même. - in simili causa, Cic. Rep. 2, 63: dans une cause semblable. - simili ratione, Caes. BG. 7, 4, 1: d'une manière semblable, pareillement. - avec gén. similis alicujus: semblable à qqn. - similis majorum, Ter.: qui tient de ses ancêtres. - vita similis deorum, Cic.: vie qui se rapproche de celle des dieux. - alii vestri similes, Cic. Phil. 2, 107: d'autres qui vous ressemblent. - statuere utrius te malles similiorem, Cic. Br. 148: décider auquel des deux tu aimerais le mieux ressembler. - hic noster quaestus aucupi simillimust (= simillimus est), Plaut. As.: notre métier est tout à fait semblable à celui de l'oiseleur. - ab Rullo et Rulli similibus conquisiti, Cic. Agr. 2, 97: choisis par Rullus et ses pareils. - dolorem, morbum, paupertatem, similia horum, Cic. Fin. 3, 51: la douleur, la maladie, la pauvreté et les autres choses semblables. - quid est simillimum veri? Cic. Tusc. 5, 11: qu'est-ce qui est le plus vraisemblable? - similis sui, Ter.: qui ne dément pas son caractère. - qqf. avec dat. alicui similis, Cic. Ac. 2, 118: semblable à qqn. - quid simile habet epistula contioni? Cic Fam. 9, 21, 1: en quoi une lettre ressemble-t-elle à une harangue d'assemblée? - similis patri, Cic.: semblable à son père. - quid illi simile bello fuit? Caes. BG. 7, 77: en quoi cette guerre-là ressemblait-elle à celle d’aujourd’hui? - à la fois gén. et dat. Cic. Nat. 1, 90; 2, 149; Lucr. 4, 1211. - homines inter se similes, Quint. 12, 10, 22: hommes semblables entre eux. - similis virtute (similis virtutem, acc. de relation): semblable en courage (semblable par rapport au courage. - inter se cum forma tum moribus similes, Cic. Clu. 16, 46: hommes semblables entre eux par les traits du visage et les moeurs. - similis + atque (ac), et, ut si, tamquam si. - similes sunt ut si qui dicant, Cic. Sen. 6, 17: ils sont semblables à ceux qui diraient. - similes sunt tamquam si loquantur, Cic.: ils sont semblables à ceux qui diraient. - similes sunt dei... tamquam si Poeni aut Hispani in senatu nostro loquerentur sine interprete... Cic. Div. 2, 64, 131: les dieux ressemblent à des Carthaginois ou à des Espagnols qui viendraient discourir au sénat sans l'assistance d'un interprète. - aliquid simile atque factum, Cic.: quelque chose de semblable à ce qui a été fait. - simile est... ac si... Cic. Rep. 3, 34: c'est la même chose que si. - hortatur ut simili ratione atque ipse fecerit suas injurias persequantur, Caes. BG. 7, 38: il les exhorte à punir toute perfidie de la même manière que lui-même l'a fait. - avec cum similis cultus cum aequalibus, Sen. Ir. 2, 21, 11: un genre de vie semblable à celui des compagnons de son âge. - avec in acc. Apul. M. 10, 30, semblable par rapport à. --- cf. haud dissimilis in dominum, Tac. An. 2, 39. [st1]2 [-] Sĭmĭlis, is, m.: nom d'h. --- Spart.* * *[st1]1 [-] sĭmĭlis, e: semblable, ressemblant, pareil, de même. - superl. arch. simillumus. --- simil = similis Naev. Com. 60; Nov. Com. 62. - cf. gr. ὁμός (p. *σόμος), ὅμοιος: semblable --- ἅμα: ensemble. --- racine sem- --- angl. similar. - quam simile istud sit, tu videris, Cic. Nat. 3, 9: à quel point ta comparaison est-elle juste? je t'en fais juge toi-même. - in simili causa, Cic. Rep. 2, 63: dans une cause semblable. - simili ratione, Caes. BG. 7, 4, 1: d'une manière semblable, pareillement. - avec gén. similis alicujus: semblable à qqn. - similis majorum, Ter.: qui tient de ses ancêtres. - vita similis deorum, Cic.: vie qui se rapproche de celle des dieux. - alii vestri similes, Cic. Phil. 2, 107: d'autres qui vous ressemblent. - statuere utrius te malles similiorem, Cic. Br. 148: décider auquel des deux tu aimerais le mieux ressembler. - hic noster quaestus aucupi simillimust (= simillimus est), Plaut. As.: notre métier est tout à fait semblable à celui de l'oiseleur. - ab Rullo et Rulli similibus conquisiti, Cic. Agr. 2, 97: choisis par Rullus et ses pareils. - dolorem, morbum, paupertatem, similia horum, Cic. Fin. 3, 51: la douleur, la maladie, la pauvreté et les autres choses semblables. - quid est simillimum veri? Cic. Tusc. 5, 11: qu'est-ce qui est le plus vraisemblable? - similis sui, Ter.: qui ne dément pas son caractère. - qqf. avec dat. alicui similis, Cic. Ac. 2, 118: semblable à qqn. - quid simile habet epistula contioni? Cic Fam. 9, 21, 1: en quoi une lettre ressemble-t-elle à une harangue d'assemblée? - similis patri, Cic.: semblable à son père. - quid illi simile bello fuit? Caes. BG. 7, 77: en quoi cette guerre-là ressemblait-elle à celle d’aujourd’hui? - à la fois gén. et dat. Cic. Nat. 1, 90; 2, 149; Lucr. 4, 1211. - homines inter se similes, Quint. 12, 10, 22: hommes semblables entre eux. - similis virtute (similis virtutem, acc. de relation): semblable en courage (semblable par rapport au courage. - inter se cum forma tum moribus similes, Cic. Clu. 16, 46: hommes semblables entre eux par les traits du visage et les moeurs. - similis + atque (ac), et, ut si, tamquam si. - similes sunt ut si qui dicant, Cic. Sen. 6, 17: ils sont semblables à ceux qui diraient. - similes sunt tamquam si loquantur, Cic.: ils sont semblables à ceux qui diraient. - similes sunt dei... tamquam si Poeni aut Hispani in senatu nostro loquerentur sine interprete... Cic. Div. 2, 64, 131: les dieux ressemblent à des Carthaginois ou à des Espagnols qui viendraient discourir au sénat sans l'assistance d'un interprète. - aliquid simile atque factum, Cic.: quelque chose de semblable à ce qui a été fait. - simile est... ac si... Cic. Rep. 3, 34: c'est la même chose que si. - hortatur ut simili ratione atque ipse fecerit suas injurias persequantur, Caes. BG. 7, 38: il les exhorte à punir toute perfidie de la même manière que lui-même l'a fait. - avec cum similis cultus cum aequalibus, Sen. Ir. 2, 21, 11: un genre de vie semblable à celui des compagnons de son âge. - avec in acc. Apul. M. 10, 30, semblable par rapport à. --- cf. haud dissimilis in dominum, Tac. An. 2, 39. [st1]2 [-] Sĭmĭlis, is, m.: nom d'h. --- Spart.* * *Similis, et hoc simile pen. corr. Terent. Semblable, Pareil.\Similis, genitiuo iunctum. Horat. Qui resemble de meurs à aucun et de facon de faire.\Similis, datiuo iunctum. Virgil. Qui resemble de visage à aucun, ou aussi de meurs.\Similius autem veri est, argenti quam auri maius pondus fuisse. Liu. Il est plus vray semblable.\Similes sunt, vt siqui gubernatorem in nauigando agere nihil dicant. Cic. Ils resemblent ceulx qui diroyent que, etc. ou Vouldroyent dire, etc.\Furtis et fraude simillimus illi. Ouid. Tressemblable.\Simillime, pen. corr. Superlatiuum. Cic. Tout pareillement, Tout semblablement.\Simillime atque in illa lege, qua peregrini Roma eiiciuntur. Cic. Tout ainsi que, etc. Ne plus ne moins que, etc. -
3 apud
ăpŭd ( apud down to the time of Caesar, Corp. Inscr. I. 30; I. 196; and after 45 B. C. both apud, Inscr. Orell. 206; 818, and aput, ib. 206; 15; 34; another form of apud was apor, Paul. ex Fest. p. 26 Mull. apud, Ritschl, Rib. in Trag. et Com. Rel., Mull. in Lucil., and Dietsch in Sall.; aput, Lachm., Fleck. in Plaut.; both apud and aput, Mull. in Cat. and Rib. in Verg.) [Corssen once regarded apud as connected with apisci, as juxta with jungo, Ausspr. I. p. 335, 1st ed., but afterwards, ib. 2d ed. I. p. 197, he adopted Pott's view, that it was comp. of Sanscr. api, = to, toward, near (Gr. epi), and ad, old form ar, which view the form apor favors, and thus its strict meaning would be on to, unto; v. infra, IV.]; prep. gov. acc., with, at, by, near (regularly with words denoting rest, and primarily of persons, while ad properly designates only direction, motion, extension, etc., and is chiefly used of places; the diff. between apud and penes is given in Paul. ex Fest. p. 22 Mull.: apud et penes in hoc differunt, quod alterum personam cum loco significat, alterum personam et dominium ac potestatem; v. penes, and cf. Nep. Them. 7, 2: ad ephoros Lacedaemoniorum accessit, penes quos summum imperium erat, atque apud eos (v. infra, I. B. 2. a.) contendit, etc.; and for the difference between ad and apud, cf. Lucil. 9, 58 sq. Mull.: apud se longe alid est, neque idem valet ad se: Intro nos vocat ad sese, tenet intus apud se; syn.: ad, prope, coram, inter, in with abl.; rare in early Lat.; very freq. in Plaut., less freq. in Ter., seven times in Verg., five times in Juv., three times in Catull., twice in Ov, and once in Hor. and Prop.; never in Tib. or Pers.; very freq. in Cic., the historians, and the Vulg.).I.A.. In designating nearness in respect of persons, with, near: apud ipsum adstas, Att. ap. Non. p. 522, 25:B.adsum apud te, genitor,
id. ib. p. 522, 32:alteram (partem) apud me adponito,
Plaut. Trin. 4, 3, 60:nunc hic apud te servio,
id. Capt. 2, 2, 62:scriptorum non magnast copia apud me,
Cat. 68, 33 Mull.:mane apud me,
Vulg. Gen. 29, 19:Advocatum habemus apud Patrem,
ib. 1 Joan. 2, 1:cum in lecto Crassus esset et apud eum Sulpicius sederet,
Cic. de Or. 2, 3, 12; so id. Pis. 26, and id. Rep. 3, 28.—Esp.1.a.. With a pron. or subst., apud me, te, se, aliquem, etc., with me, in my house, etc., in one's house, at the house of a person; Fr. chez moi, chez vous, chez soi, etc.:b.Quis heri apud te? Naev., Com. Rel. p. 9 Rib.: dico eum esse apud me,
Plaut. Capt. 3, 2, 15; 4, 2, 73:hic apud me hortum confodere jussi,
id. Aul. 2, 2, 66:si commodumst, apud me, sis, volo,
Ter. Heaut. 1, 1, 110:condixerant cenam apud me, Turp., Com. Rel. p. 108 Rib.: quid nunc virgo? Nempe apud test?
Plaut. Trin. 1, 2, 159:Quid sibi volunt homines isti apud te?
Vulg. Num. 22, 9; ib. Matt. 26, 18:cenabis bene apud me,
Cat. 13, 1:apud me habitavit,
Cic. Clu. 33; id. Verr. 4, 111; 5, 77:apud te cenavit,
id. Div. in Caecil. 58; id. Verr. 4, 49; id. Cael. 26; id. Deiot. 32:in curia posita potius quam rure apud te, Titin., Com. Rel. p. 142 Rib.: mane apud me etiam hodie,
Vulg. Jud. 19, 9:tenet intus apud se,
Lucil. 9, 59 Mull.:Pompeius petiit, ut secum et apud se essem cotidie,
Cic. Att. 5, 6:apud se fecit manere,
Vulg. Jud. 19, 7; ib. Luc. 11, 37:de gladiis, quae apud ipsum erant deprehensa,
Cic. Cat. 3, 10:Cum postridie apud eundem ventum exspectans manerem,
id. Phil. 1, 8:mansit apud eum quattuor mensibus,
Vulg. Jud. 19, 2; ib. Act. 28, 14:apud quem deversatus es,
Cic. Verr. 4, 37: apud nympham Calypsonem, Liv. And. ap. Prisc. p. 685 (cf. Hom. Od. 4, 557: Numphês en megaroisi Kalupsous):habitasti apud Heium Messanae,
Cic. Verr. 4, 18; id. Cael. 51:Fuisti apud Laecam illa nocte,
id. Cat. 1, 4, 9; id. de Or. 1, 22, 104; id. Att. 1, 8:apud Ostorium Scapulam epulatur,
Tac. A. 14, 48:apud Cornelium Primum juxta Velabrum delituit,
id. H. 3, 74; 1, 14:Factum est, ut moraretur apud Simonem quendam,
Vulg. Act. 9, 43:invenient hominem apud sororem tuam occultantem se,
Cic. Dom. 83:qui apud te esset eductus,
id. Quinct. 69:apud quem erat educatus,
id. Lael. 20, 75:cum alter ejus filius apud matrem educaretur,
id. Clu. 27:disciplina C. Cassii, apud quem educatus erat,
Tac. A. 15, 52:se apud Q. Mucium jus civile didicisse,
id. Or. 30:apud eosdem magistratus institutus,
Suet. Calig. 24:servorum manus tamquam apud senem festinantes,
Tac. H. 1, 7:in convivio apud regem,
id. A. 2, 57: Bene vale;apud Orcum te videbo,
in the abode of Orcus, Plaut. As. 3, 3, 16:sacrificasse apud deos, i. e. in templis deorum,
Tac. A. 11, 27:frater apud Othonem militans,
in the army of Otho, id. H. 2, 26; so,nec solum apud Caecinam (cognoscebatur id damnum composuisse),
id. ib. 2, 27:quorum sint legati apud se,
in his camp, Caes. B. G. 4, 8; cf.:Quos cum apud se in castris Ariovistus conspexisset,
id. ib. 1, 47:dici hoc potest, Apud portitores eas (litteras) resignatas sibi,
at the custom-house, Plaut. Trin. 3, 3, 64; 3, 3, 80:Quantillum argenti mihi apud trapezitam siet,
at the banker's, id. Capt. 1, 2, 90:duo genera materiarum apud rhetoras tractantur, i. e. in scholis rhetorum, as he says just before,
Tac. Or. 35.—Apud me etc. is sometimes added to domi or in aedibus, or interchanges with domi: Me. Ubi namst, quaeso? Ch. Apud me domi, Ter. Heaut. 3, 1, 21:a me insidias apud me domi positas esse dixerunt,
Cic. Sest. 41:domi esse apud sese archipiratas dixit duos,
id. Verr. 5, 73; so Vulg. Gen. 27, 15:quae (signa) cognovi apud istum in aedibus,
Cic. Verr. 1, 50:esse illa signa domi suae, non esse apud Verrem,
id. ib. 4, 16:nihil apud hanc lautum, pistor domi nullus,
id. Pis. 67; id. Clu. 165.—Hence,Trop.: apud se esse, to be at home, i. e. to be in one's senses, be one's self, be sane (only in conversational lang.; most freq. in Ter.; cf. Gr. en heautôi einai, Ar. Vesp. 642; opp. vecors, amens esse, to be out of one's wits, beside one's self; so Gr. phrenôn exestanai, Eur. Or. 1021):2.Sumne ego apud me?
Plaut. Mil. 4, 8, 36:Non sum apud me,
Ter. Phorm. 1, 4, 26, and Afran., Com. Rel, p. 170 Rib.:Prae iracundia, Menedeme, non sum apud me,
Ter. Heaut. 5, 1, 48:Vix sum apud me: ita animus commotust metu, spe, gaudio,
id. And. 5, 4, 34:Num tibi videtur esse apud sese?
id. Hec. 4, 4, 85 (quasi ob amorem meretricis insanus, Don.):proin tu fac, apud te ut sies,
id. And. 2, 4, 5 (= ut praeparatus sis, Don.); Petr. 129.—In respect of persons, in whose presence or before whom any thing is done or takes place, esp. of discussions or debates in which the persons have the right of decision (Web. Uebungsch. p. 33), before, in the presence of, = coram, ad.a.Of civil or military affairs, before:b.cum res agatur apud praetorem populi Romani et apud severissimos judices,
Cic. Arch. 3:apud eosdem judices reus est factus,
id. Clu. 22, 59:vis de his judicari apud me?
Vulg. Act. 25, 9:accusavit fratres suos apud patrem,
ib. Gen. 37, 2; ib. 1 Macc. 7, 6; ib. Joan. 5, 45:hoc, quod nunc apud pontifices agis,
Cic. Dom. 51; 117:istud ne apud eum quidem dictatorem quisquam egit isto modo,
id. Lig. 12:qui hanc causam aliquotiens apud te egit,
id. Quinct. 30; so id. Verr. 2, 100; 3, 114; id. Caecin. 69; id. Sest. 120:(populus Romanus) mihi potestatem apud se agendi dedit,
id. Verr. 5, 173: Repulsior secunda collatione dixit Cato in ea, quae est contra Cornelium apud populum, Paul. ex Fest. p. 286 Mull.:tutoresne defendent apud istius modi praetorem?
Cic. Verr. 1, 153; id. Clu. 126: apud te cum sim defensurus me, Vulg. Act. [p. 146] 26, 2:omnia apud praetores gererentur,
Tac. Or. 38:causam nescio quam apud judicem defendebat,
Cic. Clu. 74; so Tac. A. 3, 12; id. Or. 19:apud te defendit alium in ea voluntate non fuisse, in qua te,
Cic. Lig. 6:apud judicem causam dicere,
id. Quinct. 43; id. Verr. 1, 26; id. Sex. Rosc. 85:apud aliquem dicere,
id. Lig. 6; id. Deiot. 4:verba apud senatum fecit,
id. Verr. 2, 2, 20:habita apud senatum oratione,
Tac. A. 12, 25; 6, 8:haec apud patres disseruit,
id. ib. 2, 43; 4, 2;4, 6: modeste apud vos socius populi Romani questus est,
Cic. Verr. 4, 18:Quae est ergo apud Caesarem querella?
id. Lig. 25:isne apud vos obtinebit causam, qui etc.,
id. Caecin. 38:petita multa est apud eum praetorem,
id. Verr. 1, 155:causam contra aliquem apud centumviros dicere,
id. de Or. 2, 23, 98; Tac. Or. 38:numerus oratorum quot annis apud magistratus publice subscribitur,
Cic. Verr. 3, 120:apud eorum quem qui manumitteretur,
Liv. 41, 9: apud proconsules aliquem manumittere, Marcian. ap. Dig. 1, 162.—In extra judicial cases, before:c. (α).apud hunc confessus es et genus etc.,
Plaut. Capt. 2, 3, 52:nullam causam dico, quin mihi Et parentum et libertatis apud te deliquio siet,
id. ib. 3, 4, 93:apud erum qui (servos) vera loquitur,
id. Am. 2, 1, 43:apud novercam querere,
id. Ps. 1, 3, 80:ego apud parentem loquor,
Cic. Lig. 30:plura fateri apud amicos,
Tac. A. 14, 62:aliquid apud aliquem laudare,
Cic. Att. 2, 25; Tac. A. 13, 46; so Vulg. Gen. 12, 15:aliquem apud aliquos vituperare,
Cic. Phil. 2, 11:apud quem tu etiam nos criminari soles,
id. Vatin. 29.—With verbs:(β).apud Tenedios sanctissimus deus habetur,
Cic. Fl. 61; id. Verr. 1, 49:quod apud illos amplissimum sacerdotium putatur,
id. ib. 2, 126;1, 69: si tutoris auctoritas apud te ponderis nihil habebat,
id. ib. 2, 55; id. Planc. 4:apud judicem grave et sanctum esse ducetur,
id. Q. Rosc. 6:Quae omnia apud nos partim infamia... ponuntur, Nep. praef. 5: justificatur apud Deum,
Vulg. Gal. 3, 11:haec apud illos barbatos ridicula videbantur,
Cic. Mur. 26; id. Dom. 101:unus dies apud Dominum (est) sicut mille anni, et mille anni sicut dies unus,
Vulg. 2 Pet. 3, 8.—With adjj.:(γ).fuisti apud pontifices superior,
Cic. Dom. 4:qui honos est apud Syracusanos amplissimus,
id. Verr. 4, 137; id. Font. 36:quam clara (expugnatio) apud omnes,
id. Verr. 1, 50; 2, 50:Satis clarus est apud timentem quisquis timetur,
Tac. H. 2, 76; id. Or. 7:hoc est apud Graecos prope gloriosius quam Romae triumphasse,
Cic. Fl. 31; Tac. H. 5, 17:quod aeque apud bonos miserum est,
id. ib. 1, 29:quae justa sunt apud nos,
Vulg. 1 Macc. 11, 33; ib. Rom. 2, 13:tunc eritis inculpabiles apud Dominum,
ib. Num. 32, 22:si is pretio apud istum idoneus esset,
Cic. Verr. 2, 121.—With substt.:d.est tanta apud eos ejus fani religio atque antiquitas, ut etc.,
Cic. Verr. 1, 46:tanta nominis Romani dignitas est apud omnes nationes, ut etc.,
id. ib. 5, 150:qua (hic) apud omnes Siculos dignitate atque existimatione sit,
id. ib. 2, 111:Dymnus modicae apud regem auctoritatis et gratiae,
Curt. 6, 72:abominatio est uterque apud Deum,
Vulg. Prov. 17, 15.—Apud animum, apud animum meum, etc. sometimes stand for mihi, mecum, etc., or simply animo: Ea tute tibi subice et apud animum propone, before your mind, before you, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5:ipsi primum statuerint apud animos, quid vellent,
Liv. 6, 39, 11:Sic apud animum meum statuo,
Sall. de Ord. Rep. 2:sic statuere apud animum meum possum,
Liv. 34, 2, 4.—So with pers. pron. in Vulg. after the Greek: haec apud se (pros heauton) oravit, within himself, to himself, Luc. 18, 11: Sciens apud semet ipsum (en heautôi), in himself, Joan. 6, 62: statui hoc ipsum apud me (emautôi), ne etc., with myself, 2 Cor. 2, 1; so, hoc cogitet apud se (eph heautou), ib. 10, 7.—And simply before, in the presence of:3.id apud vos proloquar,
Plaut. Capt. prol. 6:nemo est meorum amicorum, apud quem expromere omnia mea occulta audeam,
Ter. Heaut. 3, 3, 14:se jactant apud eos, quos inviti vident,
Cic. Fl. 61:licet mihi, Marce fili, apud te gloriari, ad quem etc.,
id. Off. 1, 22, 78: de vobis glorior apud Macedones, Vulg. 2 Cor. 9, 2:plus quam apud vos commemorari velitis,
Cic. Caecin. 77:non apud indoctos loquor,
id. Pis. 68:ostendit, quae quisque de eo apud se dixerit,
Caes. B. G. 1, 19:quid apud magnum loquerentur Achillem,
Ov. M. 12, 163:neque raro neque apud paucos talia jaciebat,
Tac. A. 4, 7:loqui de se apud aliquem,
Cic. Att. 1, 3:mentiri apud aliquem,
Plaut. Poen. 1, 1, 24:apud aliquem profiteri,
Curt. 7, 7, 24:Non est nobis haec oratio habenda apud imperitam multitudinem,
Cic. Mur. 61:Caesar apud milites contionatur,
Caes. B. C. 1, 7:gratias agere alicui apud aliquem,
Cic. Sest. 4; so Tac. A. 15, 22:si quid (in me) auctoritatis est, apud eos utar, qui etc.,
Cic. Imp. Pomp. 2; so id. Lig. 16, and id. Red. in Sen. 24:Quae fundebat apud Samson lacrimas,
Vulg. Jud. 14, 16.—Of a person with whom, in whose case something is, exists, is done, with, in the case of, often = in with abl.:4.quom apud te parum stet fides,
Plaut. Ps. 1, 5, 62:Et bene apud memores veteris stat gratia facti,
Verg. A. 4, 539:At fides mihi apud hunc est,
Ter. Heaut. 3, 3, 10: De. Quid est? Ch. Itan parvam mihi fidem esse apud te? id. Phorm. 5, 3, 27:ut apud me praemium esse positum pietati scias,
id. Hec. 4, 2, 8:alioqui mercedem non habebitis apud Patrem vestrum,
Vulg. Matt. 6, 1:illa res quantam declarat ejusdem hominis apud hostes populi Romani auctoritatem,
Cic. Imp. Pomp. 46:(eum) Aeduorum auctoritatem apud omnes Belgas amplificaturum,
Caes. B. G. 2, 14:si M. Petrei non summa auctoritas apud milites exstitisset,
Cic. Sest. 12:Pompei auctoritas apud omnes tanta est. quanta etc.,
id. Fl. 14; id. Phil. 13, 7:ecquid auctoritatis apud vos socii populi Romani habere debeant,
id. Div. in Caecil. 17; so id. Verr. 2, 14; id. Mur 38:(servi) apud eum sunt in honore et pretio,
id. Sex. Rosc. 77; id. Verr. 5, 157; id. Cat. 3, 2:videmus quanta sit in invidia quantoque in odio apud quosdam virtus et industria,
id. Verr. 5, 181:quo majore apud vos odio esse debet quam etc.,
id. ib. 1, 42:domi splendor, apud exteras nationes nomen et gratia,
id. Clu. 154; id. Mur. 38:Dumnorigem, magna apud plebem gratia,
Caes. B. G. 1, 18:tanti ejus apud se gratiam esse ostendit, uti etc.,
id. ib. 1, 20:certe apud te et hos, qui tibi adsunt, veritas valebit,
Cic. Quinct. 5; id. Div. in Caecil. 17; id. Lig. 30; id. Marcell. 14; id. Mil. 34:utrum apud eos pudor atque officium aut timor valeret,
Caes. B. G. 1, 40:apud quem ut multum gratia valeret,
Nep. Con. 2, 1:video apud te causas valere plus quam preces,
Cic. Lig. 31; so id. Lael. 4, 13, and Tac. H. 3, 36:quod apud vos plurimum debebit valere,
Cic. Div. in Caecil. 11; so Caes. B. G. 1, 17, and Tac. H. 4, 73:qui tantum auctoritate apud suos cives potuit, ut etc.,
Cic. Verr. 2, 113:speravit sese apud tales viros aliquid posse ad etc.,
id. Sex. Rosc. 141:(eum) apud finitimas civitates largiter posse,
Caes. B. G. 1, 18:quae (pecunia) apud me contra fidem meam nihil potuisset,
Cic. Verr. 1, 19:quae (memoria) plus apud eum possit quam salus civitatis,
id. Phil. 5, 51; id. Verr. 3, 131:qui apud eum plurimum poterat,
id. ib. 3, 130:qui apud me et amicitia et beneficiis et dignitate plurimum possunt,
id. Sex. Rosc. 4; so Caes. B. G. 1, 9.—So very rarely with adjj.:faciles sunt preces apud eos, qui etc.,
Cic. Har. Resp. 63:nihil me turpius apud homines fuisset,
id. Att. 2, 19:apud quos miserum auxilium tolerabile miserius malum fecit,
Cels. 3, 23.—Of persons, of inhabitants of cities or countries, among whom one is, or something is, is done or happens, among = inter:5.CONSOL. QVEI. FVIT. APVD. VOS., Epit. Scip. ap. Grotef. Gr. II. p. 296: homines apud nos noti, inter suos nobiles,
Cic. Fl. 52:Ut vos hic, itidem ille apud vos meus servatur filius,
Plaut. Capt. 2, 2, 11; 2, 2, 62:qui (colonus) perigrinatur apud vos,
Vulg. Exod. 12, 49:qui regnabat apud vos,
ib. 1 Macc. 12, 7; ib. Matt. 13, 56; ib. Luc. 9, 41:si iste apud eos quaestor non fuisset,
Cic. Div. in Caecil. 4; 65:Apud eos fuisse regem Divitiacum,
Caes. B. G. 2, 4; 2, 2:qui (praetores) apud illos a populo creantur,
Cic. Fl. 44:apud quos consul fuerat,
id. Div. in Caecil. 66; id. Verr. 2, 5; 4, 108:apud inferos illi antiqui supplicia impiis constituta esse voluerunt,
id. Cat. 4, 8; id. Tusc. 1, 5, 10; so Vulg. Eccli. 14, 17: Sunt apud infernos tot milia formosarum, Prop. 3, 2, 63:fateri quae quis apud superos distulit in seram commissa piacula mortem,
Verg. A. 6, 568;Vel. 2, 48, 2: studiis militaribus apud juventutem obsoletis,
Cic. Font. 42:qui apud socios nominis Latini censi essent,
Liv. 41, 9:qui apud gentes solus praestat, Naev., Com. Rel. p. 25 Rib.: quae sacra apud omnes gentes nationesque fiunt,
Cic. Verr. 4, 109:id (simulacrum) apud Segestanos positum fuisse,
id. ib. 4, 80:si apud Athenienses non deerant qui rem publicam defenderent,
id. Sest. 141, and Nep. Milt. 6, 2:ille est magistratus apud Siculos, qui etc.,
Cic. Verr. 2, 131:si tu apud Persas deprehensus etc.,
id. ib. 5, 166:Apud Helvetios longe nobilissimus fuit Orgetorix,
Caes. B. G. 1, 2:apud omnes Graecos hic mos est, ut etc.,
Cic. Verr. 2, 158, and id. Fragm. B. 7, 18 B. and K.:quod apud Germanos ea consuetudo esset, ut etc.,
Caes. B. G. 1, 50:aliis Germanorum populis usurpatum raro apud Chattos in consensum vertit,
Tac. G. 31:Cui (mihi) neque apud Danaos usquam locus (est),
Verg. A. 2, 71:apud Nahanarvalos antiquae religionis lucus ostenditur,
Tac. G. 43; 32; 38; 44; id. H. 4, 56; 4, 61; id. A. 2, 1; 2, 45: apud Graecos magis quam in ceteris nationibus exculta est medicina, Cels. praef. 3, 9.—So of an army, in, with, where in with abl. is commonly used:qui apud exercitum cum Lucio Lucullo est,
in the army under L. Lucullus, Cic. Verr. 4, 49; so id. Arch. 11:apud exercitum mihi fueris tot annos,
id. Mur. 45:quod Hannibalem etiam nunc cum imperio apud exercitum haberent,
in the army with a command, Nep. Hann. 7, 3:simul manere apud exercitus Titum utile videbatur,
Tac. H. 5, 10:quod XII. pondo argenti habuisset apud exercitum,
with his troops, Plin. 33, 4, 50, § 143.—In designating the author of a work or of an assertion, apud aliquem, in, by, in the writings of, any one (the work itself being designated by in with abl.; as, de qua in Catone majore satis multa diximus, Cic. Off. 1, 42, 151:6.Socraiem illum, qui est in Phaedro Platonis,
id. de Or. 1, 7, 28:quo in libro,
id. ib. 1, 11, 47):ut scriptum apud eundem Caelium est,
Cic. Div. 1, 26, 55:apud Xenophontem autem moriens Cyrus major haec dicit,
id. Sen. 22, 79:quod apud Platonem est in philosophos dictum, quod etc.,
id. Off. 1, 9, 28:apud Agathoclem scriptum in historia est,
id. Div. 1, 24, 50:ut est apud poetam nescio quem,
id. Phil. 2, 65:Quod enim est apud Ennium, etc.,
id. Off. 1, 8, 26:de qua (ambitione) praeclare apud eundem est Platonem, simile etc.,
id. ib. 1, 25, 87:Apud Varronem ita est, etc.,
Plin. 18, 35, 79, § 348:ut video scriptum apud Graecos,
Cic. Scaur. 4:invenio apud quosdam auctores,
Tac. H. 2, 37; so id. A. 1, 81; 3, 3:reperio apud scriptores,
id. ib. 2, 88:apud Solonem,
i. e. in his laws, Cic. Leg. 2, 26, 64:cui bono est, si apud te Agamemnon diserte loquitur, i. e. in tragoediis tuis,
Tac. Or. 9. —Also of speakers:apud quosdam acerbior in conviciis narrabatur,
Tac. Agr. 22.—a.. Est aliquid apud aliquem = est alicui aliquid, apud aliquem being equivalent to dat. of possessor:b.quae (scientia auguralis) mihi videtur apud majores fuisse dupliciter, ut etc.,
Cic. Leg. 2, 13, 33:juris civilis magnum usum apud multos fuisse,
id. Brut. 41, 152:cum apud eum summum esset imperium populi,
Nep. Phoc. 2, 4:omnis gratia, potentia, honos, divitiae apud illos sunt,
Sall. C. 20, 8:par gloria apud Hannibalem hostesque Poenos erat,
Liv. 22, 30, 8:apud quos nulla loricarum galearumve tegmina (erant),
Tac. A. 12, 35:pecuniam ac dona majora apud Romanos (esse),
id. H. 4, 76:minorem esse apud victos animum,
id. ib. 3, 1;2, 75: quando quidem est apud te virtuti honos,
Liv. 2, 1, 15: Phoebo sua semper apud me Munera sunt, Phoebus has his gifts with me, i. e. I have his gifts for Phoebus, Verg. E. 3, 62; so Hor. C. 3, 29, 5:apud te est fons vitae,
Vulg. Psa. 35, 10:apud Dominum (est) misericordia,
ib. ib. 129, 7.—Est aliquid apud aliquem also simply denotes that something is in one's hands, in his power, at his disposal:c.erat ei apud me pauxillulum Nummorum,
Ter. Phorm. 1, 1, 3:negasse habere se (phaleras): apud alium quoque eas habuisse depositas,
Cic. Verr. 4, 29:multa (signa) deposita apud amicos,
id. ib. 4, 36:apud quem inventus est scyphus,
Vulg. Gen. 44, 16; ib. [p. 147] Exod. 22, 4; ib. Deut. 24, 12.—So also of persons:te pix atra agitet apud carnuficem,
in the hands of, Plaut. Capt. 3, 4, 65:qui (obsides) apud eum sint,
Caes. B. G. 1, 31; 1, 33.—Apud aliquem = alicui, the dat. of indir. obj.:II.remanet gloria apud me, Att., Trag. Rel. p. 194 Rib.: nihil apud Siculum, nihil apud civem Romanum tota in Sicilia reliquisse,
Cic. Verr. 4, 2:si (cura rei publicae) apud Othonem relinqueretur,
Tac. H. 1, 13; 1, 20:qui judicia manere apud ordinem Senatorium volunt,
Cic. Div. in Caecil. 8:neque praemia caedis apud interfectorem mansura,
Tac. H. 2, 70; id. A. 15, 7:fidens apud aliquem obligare,
Dig. 16, 1, 27.—So rarely with adjj.:Essetne apud te is servos acceptissimus?
Plaut. Capt. 3, 5, 56:non dicam amicum tuum, quod apud homines carissimum est,
Cic. Verr. 2, 110:apud publicanos gratiosus fuisti,
id. ib. 2, 169; 4, 38; id. Fl. 76; id. Lig. 31: Apud homines hoc impossibile est;apud Deum autem omnia possibilia sunt,
Vulg. Matt. 19, 26; ib. Marc. 10, 27.Transf. In designations of place,A.At, near, about, around, before (esp. freq. in the post-Aug. histt.) = ad, prope, circum, ante: tibi servi multi apud mensam adstant, Naev. ap. Prisc. p. 893 P. (Com. Rel. p. 10 Rib.):B.verecundari neminem apud mensam decet,
Plaut. Trin. 2, 4, 77:Quid apud hasce aedis negotii est tibi?
id. Am. 1, 1, 194:Quid illisce homines quaerunt apud aedis meas?
id. Most. 4, 2, 26; id. Trin. 4, 2, 25: apud ignem adsidere, Turp. ap. Non. p. 522, 26 (Com. Rel. p. 100 Rib.); Sisenn. ap. Non. p. 86, 16:navem is fregit apud Andrum insulam,
Ter. And. 1, 3, 17:apud Tenedum pugna illa navalis,
Cic. Arch. 21:ut apud Salamina classem suam constituerent,
Nep. Them. 3, 4:apud oppidum morati,
Caes. B. G. 2, 7:agri in Hispania apud Karthaginem Novam,
Cic. Agr. 1, 5:bellatum apud Actium,
Tac. H. 1, 1; 1, 72; 3, 76:Pugnabant alii tardis apud Ilion armis,
Ov. R. Am. 163:morabatur in castris apud Galgalam,
Vulg. Jos. 10, 6:quidquid apud durae cessatum est moenia Trojae,
Verg. A. 11, 288:apud vetustam turrem, Att., Trag. Rel. p. 189 Rib.: apud castellum consedisse,
Tac. A. 4, 25:Vitellianos, sua quemque apud signa, componunt,
id. H. 3, 35:apud vexillum tendentes,
id. A. 1, 17:trepidatur apud naves,
id. H. 2, 15:hostis est non apud Anienem, sed in urbe,
Cic. Mur. 84; id. Fam. 2, 10, 5:quam detraxerat apud rapidum Simoenta sub Ilio alto,
Verg. A. 5, 261:apud abunaantem amnem et rapidas undas Inachi, Att., Trag. Rel. p. 175 Rib.: apud gelidi flumina Hebri,
Verg. A. 12, 331:octo apud Rhenum legiones,
Tac. A. 1, 3:apud ripam Rheni,
id. ib. 2, 83:probavi te apud Aquam Contradictionis,
Vulg. Psa. 80, 8:repertus apud fretum Siciliae,
Tac. A. 6, 14:propitiata Juno apud proximum mare,
id. ib. 15, 44:apud promunturium Miseni consedit in villa,
id. ib. 6, 50:Ut aput nivem et ferarum gelida stabula forem, for in nive etc.,
Cat. 63, 53 Mull.:apud altaria deum pepigere,
before, Tac. A. 11, 9:decernuntur supplicationes apud omnia pulvinaria,
id. ib. 14, 12 (cf.:unum diem circa omnia pulvinaria supplicatio fuit,
Liv. 41, 9):apud Caesaris effigiem procubuit,
Tac. A. 12, 17; 13, 23:quartum apud lapidem substiterat,
id. ib. 15, 60:laudavit ipse apud rostra (for pro rostris),
Tac. A. 16, 6; so, apud forum (cf.: ad forum under ad, I. A. 3., and in Gr. Sophocl. Trach. 371, pros mesêi agorai;on the other hand,
id. ib. 423, en mesêi agorai; id. ib. 524, têlaugei par ochthôi): Quidam apud forum mihi vendidit, Pomp., Com. Rel. p. 250 Rib.: Ch. Qui scis? By. Apud forum modo e Davo audivi, Ter. And. 2, 1, 2; 1, 5, 18:Capuae multa apud forum aedificia de caelo tacta,
Liv. 41, 9 (Weissenb., in foro):quod (templum) apud forum holitorium C. Duilius struxerat,
Tac. A. 2, 49.—At, in = in with abl. or gen. or abl. of place: CONSVLES SENATVM CONSOLVERVNT N. OCTOB. APVD AEDEM DVELONAI, S. C. de Bacch. I.; so,III.ejus statuam majores apud aedem matris deum consecravisse,
Tac. A. 4, 64:apud villam est,
Ter. Ad. 4, 1, 1; so Cic. Verr. 4, 22, 48:Eum argentum sumpsisse apud Thebas ab danista fenore,
Plaut. Ep. 2, 2, 67:deponere apud Solos in delubro pecuniam,
Cic. Leg. 2, 16, 40:ut rationes apud duas civitates possim relinquere,
id. Att. 6, 7, 2: qui mense Aprili apud Baias essent, id. Fragm. B. 13, 4, 1 B. and K.;13, 4, 4 iid.: seditio militum coepta apud Sucronem,
Liv. 28, 29:donum apud Antium statuitur,
Tac. A. 3, 71:bellis civilibus Maecenatem equestris ordinis cunctis apud Romam atque Italiam praeposuit,
id. ib. 6, 11:Titus in consecrando apud Memphim bove Apide diadema gestavit,
Suet. Tit. 5:quod Judaeam praeterveniens apud Hierosolymam non supplicasset,
id. Aug. 93:apud Mediolanum,
Lact. Mort. Persec. 48:eum pugionem apud Capitolium consecravit,
Tac. A. 15, 74:Equitum Romanorum locos sedilibus plebis anteposuit apud Circum,
id. ib. 15, 32:quae (effigies) apud theatrum Pompei locaretur,
id. ib. 3, 72:qui (rei) apud aerarium pependissent,
Suet. Dom. 9 Roth:cujus (scientiae) apiscendae otium apud Rhodum magistrum Thrasullum habuit,
Tac. A. 6, 20; 4, 14; so Suet. Aug. 92; Eutr. 7, 13:ut civitati Cibyraticae apud Asiam subveniretur,
Tac. A. 4, 13; 4, 18; 16, 15:apud Pharsaliam,
Liv. Epit. 111:apud Palaestinam,
Eutr. 7, 13:qui erant apud Helladam,
Vulg. 1 Macc. 8, 9. —Of time.A.With words denoting time or occasion, in, at (rare):B.apud saeclum prius,
Ter. Eun. 2, 2, 15:aliquem apud judicium persequi,
at the trial, Cic. Verr. 4, 104.—With words designating persons, with, among, in the time of:IV.hostis apud majores nostros is dicebatur, quem nunc etc.,
Cic. Off. 1, 12, 36:fecerunt hoc multi apud majores nostros,
id. Verr. 2, 118; 5, 148:Fuit eodem ex studio vir eruditus apud patres nostros,
id. Mur. 36; id. Off. 2, 24, 85; id. Lael. 2, 6:Apud antiquos fuit Petron quidam, Cels. praef. 3, 9: aliam apud Fabricios, aliam apud Scipiones pecuniam (fuisse),
Tac. A. 2, 33.—For ad with words implying motion (very rare):► Apud has some peculiarities of position, chiefly in Tac.APVT EVM PERVENIRE,
Inscr. Grut. 786, 5:atque apud hunc eo vicinum,
Plaut. Mil. 2, 5, 70:Bito apud aurificem,
Lucil. 30, 66 Mull.: apud legiones venit, Sall. Fragm. ap. Pomp. Commod. Don. p. 395 Lind.:(naves) apud insulas longius sitas ejectae,
Tac. A. 2, 24:qui apud Romanos de societate functus est legatione,
Vulg. 2 Macc. 4, 11.(cf. ad, I. fin. b.)a.It is sometimes placed after its subst.:b.quae fiunt apud fabros, fictores, item alios apud,
Varr. L. L. 6, 78, p. 104 Mull.:Is locus est Cumas aput,
Lucr. 6, 747 Lachm.:montem apud Erycum,
Tac. A. 4, 43:ripam apud Euphratis,
id. ib. 6, 31:Misenum apud et Ravennam,
id. ib. 4, 5 (in Suet. Dom. 9 the editt. vary between aerarium apud and apud aerarium; the latter seems preferable, and is adopted by Oudend., Bremi, Baumg.-Crus., and Roth).—It is sometimes placed between the subst. and adj.:c.barbaras apud gentes,
Tac. A. 2, 88, 3, 26; 15, 60:non modo Graecis in urbibus, sed Romana apud templa,
id. ib. 14, 14.—Twice in Verg. it stands before the secondary adjunct of its subst.:apud durae moenia Trojae, A. 11, 288: apud gelidi flumina Hebri,
ib. 12, 331. Apud is never found in compound words. V. more on this word in Hand, Turs. I. pp. 405-416. -
4 Latinienses
Lătĭum, ii, n. [2. lătus; Sanscr. root prath-, to spread or widen; cf. Lat. later, etc.; prop., the plains or flat-land;B.by the ancients referred to latēre, because here Saturnus lay concealed from his son,
Ov. F. 1, 238; Verg. A. 8, 322; Arn. 4, 143; Lact. 1, 13;or to Latinus,
the name of the mythical king, Varr. L. L. 5, § 32 Müll.], a country of Italy, in which Rome was situated, now Campagna di Roma, and a part of the Terra di Lavoro, Plin. 3, 5, 9, § 54; Enn. ap. Acro. ad Hor. S. 1, 2, 37 (Ann. v. 455); Cic. Rep. 2, 24, 44; Liv. 6, 21; 8, 13; Hor. C. 1, 12, 53; 1, 35, 10; id. C. S. 66; Mel. 3, 4, 2; consisting of two parts:Latium vetus,
Tac. A. 4, 5;or antiquum,
Verg. A. 7, 38; Plin. 3, 5, 9, § 56; which was the original territory governed by Rome before the subjugation of the Æqui and Volsci, and:Latium novum, or adjectum,
originally the territory of the Æqui, Volsci, Hernici, and Aurunci, Plin. 3, 5, 9, § 59.—Jus Latii, the political rights and privileges which belonged originally to the Latins, but were afterwards granted by the Romans to other people; this jus comprehended less than civitas Romana, but more than peregrinitas (cf. latinitas and Latini):II.eodem anno Caesar nationes Alpium maritimarum in jus Latii transtulit,
Tac. A. 15, 32. —Also called Latium alone: aut majus est Latium aut minus; majus est Latium, cum et hi, qui decuriones leguntur, et ei qui honorem aliquem aut magistratum gerunt, civitatem Romanam consecuntur;minus Latium est, cum hi tantum, qui vel magistratum vel honorem gerunt, ad civitatem Romanam perveniunt,
Gai. Inst. 1, 96; cf.:Latium externis dilargiri,
Tac. H. 3, 55:Latio dato,
Plin. 5, 2, 1, § 20:Latio donata oppida,
id. 3, 1, 3, § 7.—Hence,A.Lătĭus, a, um, adj., of or belonging to Latium, Latian, Latin ( poet. and in post-Aug. prose):B. 1.agri,
the Latin territory, Ov. F. 2, 553; 3, 606; 5, 91:gens,
id. ib. 4, 42; id. M. 14, 832:lingua,
id. P. 2, 3, 75: palmes, vines growing in Latium, id. F. 4, 894:boves,
Col. 6, 1, 2. — Poet., for Roman:turba,
the Roman people, Ov. F. 1, 639:parentes,
id. ib. 3, 243; cf.matres,
id. ib. 4, 133:annus,
the Roman year, id. ib. 1, 1:vulnera,
of Roman soldiers, id. A. A. 1, 414.—Adj.: populi, the Latins, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 28 Müll. (Ann. v. 24 Vahl.); cf.2.genus,
the Latins, Romans, Verg. A. 1, 6:lingua,
the Latin language, Varr. L. L. 5, § 1 Müll.; cf.opp. Graeca,
Cic. Fin. 1, 3, 10:poëtae, opp. Graeci,
id. Ac. 1, 3, 10: via, beginning at the Porta Latina, near the Porta Capena, id. Clu. 59, 163; Liv. 2, 39; 10, 36 al.:dies,
the days of the Roman calendar, the Roman year, Ov. F. 3, 177: feriae, the festival of the allied Latins, which was celebrated especially by offerings to Juppiter Latiaris on Mons Albanus, Varr. L. L. 6, § 25 Müll.; Cic. N. D. 1, 6, 15; Liv. 21, 63; 22, 1; more freq. absol.; v. in the foll. 2.: coloniae, which possessed the jus Latii, Cic. Caecin. 33 fin.; Suet. Caes. 8: nomen, Latin citizenship, also called jus Latii and Latinitas, Cic. Rep. 1, 19, 31; 3, 29, 41; Sall. J. 39, 2 (v. socius): casus, i. e. the ablative, Varr. ap. Diom. p. 277 P.:tragici veteres,
Quint. 1, 8, 8:esse illud Latinum (verbum),
Suet. Gram. 22.— Comp.: nihil Latinius legi, M. Aur. ap. Front. Ep. 2, 6 Mai.; cf.:nihil Latinius tuis voluminibus,
Hier. Ep. 58, 9.— Sup.:homo Latinissimus,
Hier. Ep. 50, 2.— Adv.: Lătīnē, in Latin:Graece haec vocatur emporos: eadem Latine mercator,
Plaut. Merc. 1, 1, 5; id. Cas. prol. 34:Cumanis petentibus, ut publice Latine loquerentur, et praeconibus Latine vendendi jus esset,
in the Latin tongue, Liv. 40, 42 fin.:scire,
to understand Latin, Cic. Caecin. 19, 55:num Latine scit?
id. Phil. 5, 5, 13:non enim tam praeclarum est scire Latine, quam turpe nescire,
id. Brut. 37, 140:nescire,
Juv. 6, 188: reddere, to translate into Latin, Cic. de Or, 1, 34, 153; cf.docere,
Plin. Ep. 7, 4, 9.—In partic.: Latine loqui, to speak with propriety or elegance:Latine et diligenter loqui,
Cic. Brut. 45, 166; cf.:ut pure et emendate loquentes, quod est Latine,
id. Opt. Gen. Or. 2, 4:pure et Latine loqui,
id. de Or. 1, 32, 144.—Sometimes, also, like our to talk plain English, for, to speak out, to speak plainly or openly (syn. Romano more loqui):(gladiator), ut appellant ii, qui plane et Latine loquuntur,
Cic. Phil. 7, 6, 17:Latine me scitote, non accusatorie loqui,
id. Verr. 2, 4, 1, § 2:poscere,
Juv. 11, 148:formare,
to compose in Latin, Suet. Aug. 89: componere, id. Gram. init.—Comp.: Latinius, in better Latin (late Lat.), Front. Ep. ad M. Caes. 3, 6; Hier. in Isa. 8, 10.—Subst.a.Lătīni, ōrum, m.(α).The inhabitants of Latium, Latins, Liv. 1, 2 sq.; 1, 32 sq.; 2, 19 sq.; Cic. Off. 1, 12, 38; 3, 31, 112; Verg. A. 7, 367; Juv. 6, 44. —(β).Those who possessed the Latin rights of citizenship (jus Latii, Latinitas);(γ).freq. in the connection, socii et Latini,
Cic. Balb. 8, 21; id. Sest. 13, 30; id. Lael. 3, 12 (v. socius).—Latini Juniani, freedmen whose liberty was secured by the operation of the lex Junia Norbana (772 A. U. C.), Gai. Inst. 3, § 56.—b.Lătīnae, ārum, f. (sc. feriae), the festival of the allied Latins, the Latin holidays, Liv. 5, 17; 19; Cic. Att. 1, 3; id. Q. Fr. 2, 4, 2 fin.; id. poët. Div. 1, 11, 18.—c.Lătīnum, i, n., Latin, the Latin language:C.licet in Latinum illa convertere,
Cic. Tusc. 3, 14, 29:in Latinum vertore,
Quint. 1, 5, 2.—Lătīnĭensis, e, adj., Latin:D.populi,
Plin. 3, 5, 9, § 69: ager, Auct. Harusp. Resp. 10, 20.— In plur absol.: Lătīnĭenses, ĭum, m., the Latins, Auct. Harusp. Resp. 28, 62.—Lătĭālis, and euphon. collat. form Lătĭāris, e (also Lătĭar, v. infra), adj., of or belonging to Latium, Latin.1.Form Latialis:2.populus,
the Latins, Romans, Ov. M. 15, 481:sermo,
Plin. 3, 1, 3, § 7:Juppiter,
Luc. 1, 198;hence, also, caput,
a statue of Jupiter, id. 1, 535.— Lătĭālĭter, adv., in the Latin manner (post - class.):peplo circa umeros involuto Latialiter tegebatur,
Mart. Cap. 5 init.:nihil effari,
id. 6, § 587:te Latialiter sonantem,
Sid. Carm. 23, 235 (al. Latiariter).—Form Latiaris: Latiaris sancte Juppiter (Juppiter Latiaris was the guardian deity of the Latin confederacy, to whom the feriae Latinae were consecrated), Cic. Mil. 31, 85:b.Juppiter,
Plin. 34, 7, 18, § 43 Sillig. N. cr.:collis,
Varr. L. L. 5, § 52 Müll.:doctrina Latiaris,
Macr. S. 1, 2.— Adv.: Lătĭārĭter, v. in the preced. 1.—Hence, subst.: Lătĭar, āris, n., the festival of Jupiter Latiaris:confectum erat Latiar,
Cic. Q. Fr. 2, 4, 2; cf. Macr. S. 1, 16, 16. -
5 Latinum
Lătĭum, ii, n. [2. lătus; Sanscr. root prath-, to spread or widen; cf. Lat. later, etc.; prop., the plains or flat-land;B.by the ancients referred to latēre, because here Saturnus lay concealed from his son,
Ov. F. 1, 238; Verg. A. 8, 322; Arn. 4, 143; Lact. 1, 13;or to Latinus,
the name of the mythical king, Varr. L. L. 5, § 32 Müll.], a country of Italy, in which Rome was situated, now Campagna di Roma, and a part of the Terra di Lavoro, Plin. 3, 5, 9, § 54; Enn. ap. Acro. ad Hor. S. 1, 2, 37 (Ann. v. 455); Cic. Rep. 2, 24, 44; Liv. 6, 21; 8, 13; Hor. C. 1, 12, 53; 1, 35, 10; id. C. S. 66; Mel. 3, 4, 2; consisting of two parts:Latium vetus,
Tac. A. 4, 5;or antiquum,
Verg. A. 7, 38; Plin. 3, 5, 9, § 56; which was the original territory governed by Rome before the subjugation of the Æqui and Volsci, and:Latium novum, or adjectum,
originally the territory of the Æqui, Volsci, Hernici, and Aurunci, Plin. 3, 5, 9, § 59.—Jus Latii, the political rights and privileges which belonged originally to the Latins, but were afterwards granted by the Romans to other people; this jus comprehended less than civitas Romana, but more than peregrinitas (cf. latinitas and Latini):II.eodem anno Caesar nationes Alpium maritimarum in jus Latii transtulit,
Tac. A. 15, 32. —Also called Latium alone: aut majus est Latium aut minus; majus est Latium, cum et hi, qui decuriones leguntur, et ei qui honorem aliquem aut magistratum gerunt, civitatem Romanam consecuntur;minus Latium est, cum hi tantum, qui vel magistratum vel honorem gerunt, ad civitatem Romanam perveniunt,
Gai. Inst. 1, 96; cf.:Latium externis dilargiri,
Tac. H. 3, 55:Latio dato,
Plin. 5, 2, 1, § 20:Latio donata oppida,
id. 3, 1, 3, § 7.—Hence,A.Lătĭus, a, um, adj., of or belonging to Latium, Latian, Latin ( poet. and in post-Aug. prose):B. 1.agri,
the Latin territory, Ov. F. 2, 553; 3, 606; 5, 91:gens,
id. ib. 4, 42; id. M. 14, 832:lingua,
id. P. 2, 3, 75: palmes, vines growing in Latium, id. F. 4, 894:boves,
Col. 6, 1, 2. — Poet., for Roman:turba,
the Roman people, Ov. F. 1, 639:parentes,
id. ib. 3, 243; cf.matres,
id. ib. 4, 133:annus,
the Roman year, id. ib. 1, 1:vulnera,
of Roman soldiers, id. A. A. 1, 414.—Adj.: populi, the Latins, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 28 Müll. (Ann. v. 24 Vahl.); cf.2.genus,
the Latins, Romans, Verg. A. 1, 6:lingua,
the Latin language, Varr. L. L. 5, § 1 Müll.; cf.opp. Graeca,
Cic. Fin. 1, 3, 10:poëtae, opp. Graeci,
id. Ac. 1, 3, 10: via, beginning at the Porta Latina, near the Porta Capena, id. Clu. 59, 163; Liv. 2, 39; 10, 36 al.:dies,
the days of the Roman calendar, the Roman year, Ov. F. 3, 177: feriae, the festival of the allied Latins, which was celebrated especially by offerings to Juppiter Latiaris on Mons Albanus, Varr. L. L. 6, § 25 Müll.; Cic. N. D. 1, 6, 15; Liv. 21, 63; 22, 1; more freq. absol.; v. in the foll. 2.: coloniae, which possessed the jus Latii, Cic. Caecin. 33 fin.; Suet. Caes. 8: nomen, Latin citizenship, also called jus Latii and Latinitas, Cic. Rep. 1, 19, 31; 3, 29, 41; Sall. J. 39, 2 (v. socius): casus, i. e. the ablative, Varr. ap. Diom. p. 277 P.:tragici veteres,
Quint. 1, 8, 8:esse illud Latinum (verbum),
Suet. Gram. 22.— Comp.: nihil Latinius legi, M. Aur. ap. Front. Ep. 2, 6 Mai.; cf.:nihil Latinius tuis voluminibus,
Hier. Ep. 58, 9.— Sup.:homo Latinissimus,
Hier. Ep. 50, 2.— Adv.: Lătīnē, in Latin:Graece haec vocatur emporos: eadem Latine mercator,
Plaut. Merc. 1, 1, 5; id. Cas. prol. 34:Cumanis petentibus, ut publice Latine loquerentur, et praeconibus Latine vendendi jus esset,
in the Latin tongue, Liv. 40, 42 fin.:scire,
to understand Latin, Cic. Caecin. 19, 55:num Latine scit?
id. Phil. 5, 5, 13:non enim tam praeclarum est scire Latine, quam turpe nescire,
id. Brut. 37, 140:nescire,
Juv. 6, 188: reddere, to translate into Latin, Cic. de Or, 1, 34, 153; cf.docere,
Plin. Ep. 7, 4, 9.—In partic.: Latine loqui, to speak with propriety or elegance:Latine et diligenter loqui,
Cic. Brut. 45, 166; cf.:ut pure et emendate loquentes, quod est Latine,
id. Opt. Gen. Or. 2, 4:pure et Latine loqui,
id. de Or. 1, 32, 144.—Sometimes, also, like our to talk plain English, for, to speak out, to speak plainly or openly (syn. Romano more loqui):(gladiator), ut appellant ii, qui plane et Latine loquuntur,
Cic. Phil. 7, 6, 17:Latine me scitote, non accusatorie loqui,
id. Verr. 2, 4, 1, § 2:poscere,
Juv. 11, 148:formare,
to compose in Latin, Suet. Aug. 89: componere, id. Gram. init.—Comp.: Latinius, in better Latin (late Lat.), Front. Ep. ad M. Caes. 3, 6; Hier. in Isa. 8, 10.—Subst.a.Lătīni, ōrum, m.(α).The inhabitants of Latium, Latins, Liv. 1, 2 sq.; 1, 32 sq.; 2, 19 sq.; Cic. Off. 1, 12, 38; 3, 31, 112; Verg. A. 7, 367; Juv. 6, 44. —(β).Those who possessed the Latin rights of citizenship (jus Latii, Latinitas);(γ).freq. in the connection, socii et Latini,
Cic. Balb. 8, 21; id. Sest. 13, 30; id. Lael. 3, 12 (v. socius).—Latini Juniani, freedmen whose liberty was secured by the operation of the lex Junia Norbana (772 A. U. C.), Gai. Inst. 3, § 56.—b.Lătīnae, ārum, f. (sc. feriae), the festival of the allied Latins, the Latin holidays, Liv. 5, 17; 19; Cic. Att. 1, 3; id. Q. Fr. 2, 4, 2 fin.; id. poët. Div. 1, 11, 18.—c.Lătīnum, i, n., Latin, the Latin language:C.licet in Latinum illa convertere,
Cic. Tusc. 3, 14, 29:in Latinum vertore,
Quint. 1, 5, 2.—Lătīnĭensis, e, adj., Latin:D.populi,
Plin. 3, 5, 9, § 69: ager, Auct. Harusp. Resp. 10, 20.— In plur absol.: Lătīnĭenses, ĭum, m., the Latins, Auct. Harusp. Resp. 28, 62.—Lătĭālis, and euphon. collat. form Lătĭāris, e (also Lătĭar, v. infra), adj., of or belonging to Latium, Latin.1.Form Latialis:2.populus,
the Latins, Romans, Ov. M. 15, 481:sermo,
Plin. 3, 1, 3, § 7:Juppiter,
Luc. 1, 198;hence, also, caput,
a statue of Jupiter, id. 1, 535.— Lătĭālĭter, adv., in the Latin manner (post - class.):peplo circa umeros involuto Latialiter tegebatur,
Mart. Cap. 5 init.:nihil effari,
id. 6, § 587:te Latialiter sonantem,
Sid. Carm. 23, 235 (al. Latiariter).—Form Latiaris: Latiaris sancte Juppiter (Juppiter Latiaris was the guardian deity of the Latin confederacy, to whom the feriae Latinae were consecrated), Cic. Mil. 31, 85:b.Juppiter,
Plin. 34, 7, 18, § 43 Sillig. N. cr.:collis,
Varr. L. L. 5, § 52 Müll.:doctrina Latiaris,
Macr. S. 1, 2.— Adv.: Lătĭārĭter, v. in the preced. 1.—Hence, subst.: Lătĭar, āris, n., the festival of Jupiter Latiaris:confectum erat Latiar,
Cic. Q. Fr. 2, 4, 2; cf. Macr. S. 1, 16, 16. -
6 Latium
Lătĭum, ii, n. [2. lătus; Sanscr. root prath-, to spread or widen; cf. Lat. later, etc.; prop., the plains or flat-land;B.by the ancients referred to latēre, because here Saturnus lay concealed from his son,
Ov. F. 1, 238; Verg. A. 8, 322; Arn. 4, 143; Lact. 1, 13;or to Latinus,
the name of the mythical king, Varr. L. L. 5, § 32 Müll.], a country of Italy, in which Rome was situated, now Campagna di Roma, and a part of the Terra di Lavoro, Plin. 3, 5, 9, § 54; Enn. ap. Acro. ad Hor. S. 1, 2, 37 (Ann. v. 455); Cic. Rep. 2, 24, 44; Liv. 6, 21; 8, 13; Hor. C. 1, 12, 53; 1, 35, 10; id. C. S. 66; Mel. 3, 4, 2; consisting of two parts:Latium vetus,
Tac. A. 4, 5;or antiquum,
Verg. A. 7, 38; Plin. 3, 5, 9, § 56; which was the original territory governed by Rome before the subjugation of the Æqui and Volsci, and:Latium novum, or adjectum,
originally the territory of the Æqui, Volsci, Hernici, and Aurunci, Plin. 3, 5, 9, § 59.—Jus Latii, the political rights and privileges which belonged originally to the Latins, but were afterwards granted by the Romans to other people; this jus comprehended less than civitas Romana, but more than peregrinitas (cf. latinitas and Latini):II.eodem anno Caesar nationes Alpium maritimarum in jus Latii transtulit,
Tac. A. 15, 32. —Also called Latium alone: aut majus est Latium aut minus; majus est Latium, cum et hi, qui decuriones leguntur, et ei qui honorem aliquem aut magistratum gerunt, civitatem Romanam consecuntur;minus Latium est, cum hi tantum, qui vel magistratum vel honorem gerunt, ad civitatem Romanam perveniunt,
Gai. Inst. 1, 96; cf.:Latium externis dilargiri,
Tac. H. 3, 55:Latio dato,
Plin. 5, 2, 1, § 20:Latio donata oppida,
id. 3, 1, 3, § 7.—Hence,A.Lătĭus, a, um, adj., of or belonging to Latium, Latian, Latin ( poet. and in post-Aug. prose):B. 1.agri,
the Latin territory, Ov. F. 2, 553; 3, 606; 5, 91:gens,
id. ib. 4, 42; id. M. 14, 832:lingua,
id. P. 2, 3, 75: palmes, vines growing in Latium, id. F. 4, 894:boves,
Col. 6, 1, 2. — Poet., for Roman:turba,
the Roman people, Ov. F. 1, 639:parentes,
id. ib. 3, 243; cf.matres,
id. ib. 4, 133:annus,
the Roman year, id. ib. 1, 1:vulnera,
of Roman soldiers, id. A. A. 1, 414.—Adj.: populi, the Latins, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 28 Müll. (Ann. v. 24 Vahl.); cf.2.genus,
the Latins, Romans, Verg. A. 1, 6:lingua,
the Latin language, Varr. L. L. 5, § 1 Müll.; cf.opp. Graeca,
Cic. Fin. 1, 3, 10:poëtae, opp. Graeci,
id. Ac. 1, 3, 10: via, beginning at the Porta Latina, near the Porta Capena, id. Clu. 59, 163; Liv. 2, 39; 10, 36 al.:dies,
the days of the Roman calendar, the Roman year, Ov. F. 3, 177: feriae, the festival of the allied Latins, which was celebrated especially by offerings to Juppiter Latiaris on Mons Albanus, Varr. L. L. 6, § 25 Müll.; Cic. N. D. 1, 6, 15; Liv. 21, 63; 22, 1; more freq. absol.; v. in the foll. 2.: coloniae, which possessed the jus Latii, Cic. Caecin. 33 fin.; Suet. Caes. 8: nomen, Latin citizenship, also called jus Latii and Latinitas, Cic. Rep. 1, 19, 31; 3, 29, 41; Sall. J. 39, 2 (v. socius): casus, i. e. the ablative, Varr. ap. Diom. p. 277 P.:tragici veteres,
Quint. 1, 8, 8:esse illud Latinum (verbum),
Suet. Gram. 22.— Comp.: nihil Latinius legi, M. Aur. ap. Front. Ep. 2, 6 Mai.; cf.:nihil Latinius tuis voluminibus,
Hier. Ep. 58, 9.— Sup.:homo Latinissimus,
Hier. Ep. 50, 2.— Adv.: Lătīnē, in Latin:Graece haec vocatur emporos: eadem Latine mercator,
Plaut. Merc. 1, 1, 5; id. Cas. prol. 34:Cumanis petentibus, ut publice Latine loquerentur, et praeconibus Latine vendendi jus esset,
in the Latin tongue, Liv. 40, 42 fin.:scire,
to understand Latin, Cic. Caecin. 19, 55:num Latine scit?
id. Phil. 5, 5, 13:non enim tam praeclarum est scire Latine, quam turpe nescire,
id. Brut. 37, 140:nescire,
Juv. 6, 188: reddere, to translate into Latin, Cic. de Or, 1, 34, 153; cf.docere,
Plin. Ep. 7, 4, 9.—In partic.: Latine loqui, to speak with propriety or elegance:Latine et diligenter loqui,
Cic. Brut. 45, 166; cf.:ut pure et emendate loquentes, quod est Latine,
id. Opt. Gen. Or. 2, 4:pure et Latine loqui,
id. de Or. 1, 32, 144.—Sometimes, also, like our to talk plain English, for, to speak out, to speak plainly or openly (syn. Romano more loqui):(gladiator), ut appellant ii, qui plane et Latine loquuntur,
Cic. Phil. 7, 6, 17:Latine me scitote, non accusatorie loqui,
id. Verr. 2, 4, 1, § 2:poscere,
Juv. 11, 148:formare,
to compose in Latin, Suet. Aug. 89: componere, id. Gram. init.—Comp.: Latinius, in better Latin (late Lat.), Front. Ep. ad M. Caes. 3, 6; Hier. in Isa. 8, 10.—Subst.a.Lătīni, ōrum, m.(α).The inhabitants of Latium, Latins, Liv. 1, 2 sq.; 1, 32 sq.; 2, 19 sq.; Cic. Off. 1, 12, 38; 3, 31, 112; Verg. A. 7, 367; Juv. 6, 44. —(β).Those who possessed the Latin rights of citizenship (jus Latii, Latinitas);(γ).freq. in the connection, socii et Latini,
Cic. Balb. 8, 21; id. Sest. 13, 30; id. Lael. 3, 12 (v. socius).—Latini Juniani, freedmen whose liberty was secured by the operation of the lex Junia Norbana (772 A. U. C.), Gai. Inst. 3, § 56.—b.Lătīnae, ārum, f. (sc. feriae), the festival of the allied Latins, the Latin holidays, Liv. 5, 17; 19; Cic. Att. 1, 3; id. Q. Fr. 2, 4, 2 fin.; id. poët. Div. 1, 11, 18.—c.Lătīnum, i, n., Latin, the Latin language:C.licet in Latinum illa convertere,
Cic. Tusc. 3, 14, 29:in Latinum vertore,
Quint. 1, 5, 2.—Lătīnĭensis, e, adj., Latin:D.populi,
Plin. 3, 5, 9, § 69: ager, Auct. Harusp. Resp. 10, 20.— In plur absol.: Lătīnĭenses, ĭum, m., the Latins, Auct. Harusp. Resp. 28, 62.—Lătĭālis, and euphon. collat. form Lătĭāris, e (also Lătĭar, v. infra), adj., of or belonging to Latium, Latin.1.Form Latialis:2.populus,
the Latins, Romans, Ov. M. 15, 481:sermo,
Plin. 3, 1, 3, § 7:Juppiter,
Luc. 1, 198;hence, also, caput,
a statue of Jupiter, id. 1, 535.— Lătĭālĭter, adv., in the Latin manner (post - class.):peplo circa umeros involuto Latialiter tegebatur,
Mart. Cap. 5 init.:nihil effari,
id. 6, § 587:te Latialiter sonantem,
Sid. Carm. 23, 235 (al. Latiariter).—Form Latiaris: Latiaris sancte Juppiter (Juppiter Latiaris was the guardian deity of the Latin confederacy, to whom the feriae Latinae were consecrated), Cic. Mil. 31, 85:b.Juppiter,
Plin. 34, 7, 18, § 43 Sillig. N. cr.:collis,
Varr. L. L. 5, § 52 Müll.:doctrina Latiaris,
Macr. S. 1, 2.— Adv.: Lătĭārĭter, v. in the preced. 1.—Hence, subst.: Lătĭar, āris, n., the festival of Jupiter Latiaris:confectum erat Latiar,
Cic. Q. Fr. 2, 4, 2; cf. Macr. S. 1, 16, 16. -
7 Latius
Lătĭum, ii, n. [2. lătus; Sanscr. root prath-, to spread or widen; cf. Lat. later, etc.; prop., the plains or flat-land;B.by the ancients referred to latēre, because here Saturnus lay concealed from his son,
Ov. F. 1, 238; Verg. A. 8, 322; Arn. 4, 143; Lact. 1, 13;or to Latinus,
the name of the mythical king, Varr. L. L. 5, § 32 Müll.], a country of Italy, in which Rome was situated, now Campagna di Roma, and a part of the Terra di Lavoro, Plin. 3, 5, 9, § 54; Enn. ap. Acro. ad Hor. S. 1, 2, 37 (Ann. v. 455); Cic. Rep. 2, 24, 44; Liv. 6, 21; 8, 13; Hor. C. 1, 12, 53; 1, 35, 10; id. C. S. 66; Mel. 3, 4, 2; consisting of two parts:Latium vetus,
Tac. A. 4, 5;or antiquum,
Verg. A. 7, 38; Plin. 3, 5, 9, § 56; which was the original territory governed by Rome before the subjugation of the Æqui and Volsci, and:Latium novum, or adjectum,
originally the territory of the Æqui, Volsci, Hernici, and Aurunci, Plin. 3, 5, 9, § 59.—Jus Latii, the political rights and privileges which belonged originally to the Latins, but were afterwards granted by the Romans to other people; this jus comprehended less than civitas Romana, but more than peregrinitas (cf. latinitas and Latini):II.eodem anno Caesar nationes Alpium maritimarum in jus Latii transtulit,
Tac. A. 15, 32. —Also called Latium alone: aut majus est Latium aut minus; majus est Latium, cum et hi, qui decuriones leguntur, et ei qui honorem aliquem aut magistratum gerunt, civitatem Romanam consecuntur;minus Latium est, cum hi tantum, qui vel magistratum vel honorem gerunt, ad civitatem Romanam perveniunt,
Gai. Inst. 1, 96; cf.:Latium externis dilargiri,
Tac. H. 3, 55:Latio dato,
Plin. 5, 2, 1, § 20:Latio donata oppida,
id. 3, 1, 3, § 7.—Hence,A.Lătĭus, a, um, adj., of or belonging to Latium, Latian, Latin ( poet. and in post-Aug. prose):B. 1.agri,
the Latin territory, Ov. F. 2, 553; 3, 606; 5, 91:gens,
id. ib. 4, 42; id. M. 14, 832:lingua,
id. P. 2, 3, 75: palmes, vines growing in Latium, id. F. 4, 894:boves,
Col. 6, 1, 2. — Poet., for Roman:turba,
the Roman people, Ov. F. 1, 639:parentes,
id. ib. 3, 243; cf.matres,
id. ib. 4, 133:annus,
the Roman year, id. ib. 1, 1:vulnera,
of Roman soldiers, id. A. A. 1, 414.—Adj.: populi, the Latins, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 28 Müll. (Ann. v. 24 Vahl.); cf.2.genus,
the Latins, Romans, Verg. A. 1, 6:lingua,
the Latin language, Varr. L. L. 5, § 1 Müll.; cf.opp. Graeca,
Cic. Fin. 1, 3, 10:poëtae, opp. Graeci,
id. Ac. 1, 3, 10: via, beginning at the Porta Latina, near the Porta Capena, id. Clu. 59, 163; Liv. 2, 39; 10, 36 al.:dies,
the days of the Roman calendar, the Roman year, Ov. F. 3, 177: feriae, the festival of the allied Latins, which was celebrated especially by offerings to Juppiter Latiaris on Mons Albanus, Varr. L. L. 6, § 25 Müll.; Cic. N. D. 1, 6, 15; Liv. 21, 63; 22, 1; more freq. absol.; v. in the foll. 2.: coloniae, which possessed the jus Latii, Cic. Caecin. 33 fin.; Suet. Caes. 8: nomen, Latin citizenship, also called jus Latii and Latinitas, Cic. Rep. 1, 19, 31; 3, 29, 41; Sall. J. 39, 2 (v. socius): casus, i. e. the ablative, Varr. ap. Diom. p. 277 P.:tragici veteres,
Quint. 1, 8, 8:esse illud Latinum (verbum),
Suet. Gram. 22.— Comp.: nihil Latinius legi, M. Aur. ap. Front. Ep. 2, 6 Mai.; cf.:nihil Latinius tuis voluminibus,
Hier. Ep. 58, 9.— Sup.:homo Latinissimus,
Hier. Ep. 50, 2.— Adv.: Lătīnē, in Latin:Graece haec vocatur emporos: eadem Latine mercator,
Plaut. Merc. 1, 1, 5; id. Cas. prol. 34:Cumanis petentibus, ut publice Latine loquerentur, et praeconibus Latine vendendi jus esset,
in the Latin tongue, Liv. 40, 42 fin.:scire,
to understand Latin, Cic. Caecin. 19, 55:num Latine scit?
id. Phil. 5, 5, 13:non enim tam praeclarum est scire Latine, quam turpe nescire,
id. Brut. 37, 140:nescire,
Juv. 6, 188: reddere, to translate into Latin, Cic. de Or, 1, 34, 153; cf.docere,
Plin. Ep. 7, 4, 9.—In partic.: Latine loqui, to speak with propriety or elegance:Latine et diligenter loqui,
Cic. Brut. 45, 166; cf.:ut pure et emendate loquentes, quod est Latine,
id. Opt. Gen. Or. 2, 4:pure et Latine loqui,
id. de Or. 1, 32, 144.—Sometimes, also, like our to talk plain English, for, to speak out, to speak plainly or openly (syn. Romano more loqui):(gladiator), ut appellant ii, qui plane et Latine loquuntur,
Cic. Phil. 7, 6, 17:Latine me scitote, non accusatorie loqui,
id. Verr. 2, 4, 1, § 2:poscere,
Juv. 11, 148:formare,
to compose in Latin, Suet. Aug. 89: componere, id. Gram. init.—Comp.: Latinius, in better Latin (late Lat.), Front. Ep. ad M. Caes. 3, 6; Hier. in Isa. 8, 10.—Subst.a.Lătīni, ōrum, m.(α).The inhabitants of Latium, Latins, Liv. 1, 2 sq.; 1, 32 sq.; 2, 19 sq.; Cic. Off. 1, 12, 38; 3, 31, 112; Verg. A. 7, 367; Juv. 6, 44. —(β).Those who possessed the Latin rights of citizenship (jus Latii, Latinitas);(γ).freq. in the connection, socii et Latini,
Cic. Balb. 8, 21; id. Sest. 13, 30; id. Lael. 3, 12 (v. socius).—Latini Juniani, freedmen whose liberty was secured by the operation of the lex Junia Norbana (772 A. U. C.), Gai. Inst. 3, § 56.—b.Lătīnae, ārum, f. (sc. feriae), the festival of the allied Latins, the Latin holidays, Liv. 5, 17; 19; Cic. Att. 1, 3; id. Q. Fr. 2, 4, 2 fin.; id. poët. Div. 1, 11, 18.—c.Lătīnum, i, n., Latin, the Latin language:C.licet in Latinum illa convertere,
Cic. Tusc. 3, 14, 29:in Latinum vertore,
Quint. 1, 5, 2.—Lătīnĭensis, e, adj., Latin:D.populi,
Plin. 3, 5, 9, § 69: ager, Auct. Harusp. Resp. 10, 20.— In plur absol.: Lătīnĭenses, ĭum, m., the Latins, Auct. Harusp. Resp. 28, 62.—Lătĭālis, and euphon. collat. form Lătĭāris, e (also Lătĭar, v. infra), adj., of or belonging to Latium, Latin.1.Form Latialis:2.populus,
the Latins, Romans, Ov. M. 15, 481:sermo,
Plin. 3, 1, 3, § 7:Juppiter,
Luc. 1, 198;hence, also, caput,
a statue of Jupiter, id. 1, 535.— Lătĭālĭter, adv., in the Latin manner (post - class.):peplo circa umeros involuto Latialiter tegebatur,
Mart. Cap. 5 init.:nihil effari,
id. 6, § 587:te Latialiter sonantem,
Sid. Carm. 23, 235 (al. Latiariter).—Form Latiaris: Latiaris sancte Juppiter (Juppiter Latiaris was the guardian deity of the Latin confederacy, to whom the feriae Latinae were consecrated), Cic. Mil. 31, 85:b.Juppiter,
Plin. 34, 7, 18, § 43 Sillig. N. cr.:collis,
Varr. L. L. 5, § 52 Müll.:doctrina Latiaris,
Macr. S. 1, 2.— Adv.: Lătĭārĭter, v. in the preced. 1.—Hence, subst.: Lătĭar, āris, n., the festival of Jupiter Latiaris:confectum erat Latiar,
Cic. Q. Fr. 2, 4, 2; cf. Macr. S. 1, 16, 16. -
8 exaudio
ex-audĭo, īvi or ii, ītum, 4, v. a.I.To hear or perceive clearly (class.):II.Nec satis exaudiebam, nec sermonis fallebar tamen, Quae loquerentur,
Plaut. Epid. 2, 2, 55; cf. id. Merc. 4, 3, 8; id. Men. 3, 2, 13; id. Trin. 3, 3, 25:cum aliquantulum progressus esset, subito exaudivit hinnitum,
Cic. Div. 1, 33 fin.; cf. id. Att. 13, 48; Caes. B. G. 6, 39, 1; 7, 61, 3; id. B. C. 1, 66, 1; 3, 105, 3; Liv. 1, 29; 2, 27; 5, 52;8, 33 et saep.: maxima voce, ut omnes exaudire possint, dico semperque dicam,
Cic. Sull. 1, 33; cf. id. ib. 12, 34; id. Leg. 3; Caes. B. G. 5, 30, 1; id. B. C. 3, 94, 6; Liv. 1, 27.—With acc. and inf., Caes. B. C. 3, 87, 4.—Less freq. in the signif. of audio.A.To hear, perceive by hearing:B.quam multa, quae nos fugiunt in cantu, exaudiunt in eo genere exercitati,
Cic. Ac. 2, 7, 20:exaudi, vultusque attolle jacentes,
Ov. M. 4, 144:tum denique saxa non exauditi rubuerunt sanguine vatis,
id. ib. 11, 19:Haec vix proximis exaudientibus dixerat,
Curt. 7, 7: fingere cinctutis non exaudita Cethegis, Hor. A. P. 50.— Poet.:licet has exaudiat herbas (i. e. hos cantus),
Luc. 6, 715.—To hearken, listen to; to regard, grant:C.tantum miserere precesque Supplicis exaudi,
Ov. M. 13, 856; so,preces,
Luc. 6, 706; Plin. 28, 2, 3, § 13:dirae exauditae ab omnibus diis,
Liv. 40, 5, 1:vota precesque,
Verg. A. 11, 157; Stat. Th. 11, 616:vota populi,
Sen. Contr. 1, 3, 10:quae optamus,
Plin. Pan. 94, 2.— Absol., Ov. Am. 2, 9, 51; Lact. 7, 16, 12; 7, 17, 11; Vulg. Psa. 142, 1 et saep.—To give heed to, to obey:D.ridebit monitor non exauditus,
Hor. Ep. 1, 20, 14:exaudi,
Ov. M. 9, 122.—
См. также в других словарях:
FRANCI — pop. Germ. quorum reg. Franconia, ampla, quae et Francia Orientalis, ad Gallicae Franciae discrimen, nominatur; qui in Galliam traicientes, illi nomen Franciae indidêrunt, fuêruntqueve propterea Galli deinceps Francesi dicti apud Italos, et alios … Hofmann J. Lexicon universale
VOCIFERATIO — Graec. Α᾿ναφώνησις, inter exercitationes Antyllo, apud Oribasium, memorata, tum morborum diversorum curationi tum vocis ipsius cultui, multum idonea visa est: quemadmodum Aetius Amidenus, l. 1. Ser. 1. c. 5. et Avicenna Arabs l. 1. fen. 3. doc. 2 … Hofmann J. Lexicon universale
LATINA Lingua — quadruplex Eruditis, Prisca, qua vetustissimi Italiae populi, sub Iano et Saturno sunt usi, incondita, ut se habent carmina Saliorum; Latina, quam sub Latino et Regibus Tusciae ceteri in Latio Locuti sunt, ex qua XII. Tabb. Romana, quae post… … Hofmann J. Lexicon universale
SATYRI — I. SATYRI Africae interioris gens vaga, et semifera. Solin. c. 30. extr. II. SATYRI ex superiore parte homines, nisi quod cornuti captie essent, ex alterâ capri, unde et Capripedes Poetis dicti. Habebantur inter Semideos olim, et silvis praeesse… … Hofmann J. Lexicon universale
BOOTES — a bove deductum nomen, Latine Bubulcus; caeleste sycus, quod Arctophylax vocatur. Stellula enim est iuxta Ursam maiorem, quae more bubulci palustrum sequi videtur. Cicer. de Nat. Deorum, l. 2. c. 42. Arctophylax vulgo qui dicitur esse Baotes.… … Hofmann J. Lexicon universale
ZENO — I. ZENO Philosophus ex Cypro, Graeca civitate, Stoicorum sectae, a Stoa, seu porticu, ubi deam bulare Zeno solebat, dictae conditor. Athenas pervenit, naufragiô eiectus: Oraculô monitus, ut cum mortuis conversaretur, literis se dedit. Discipulus… … Hofmann J. Lexicon universale
Currach — on the shore in Inishbofin, Galway A Currach (spelt Curach in Irish and Koruko in old celtic) is a type of Irish boat with a wooden frame, over which animal skins or hides were once stretched, though now canvas is more usual. It is sometimes… … Wikipedia
Куррах — на берегу острова Инисбофин, Голуэй Куррах (ирл. Currach или Curach, в английском обычно используется gh) тип традиционных … Википедия
ADULTERIUM — primus inter Gentiles poenâ affecisse legitur Hiectus Argivus, apud Alexandr. Genial. dier. l. 4. c. 1.quem alii Hiettum vocant, vide Paufan. Boeot. Aegyptii Adulteros mille plagis caesos castrârunt, Laur. Rhodomannus in Diodori Sic. l. 2. c. 3.… … Hofmann J. Lexicon universale
TEUTATES — linguâ Gallicâ dictus est Mercurius. Lucan. l. 1. v. 444. Et quibus immitis placatur sanguine diro Teutates, horrensque feris altaribus Hesus. Liv. l. 26. c. 44. Scipio in tumulum obversus, quem Mercurium Teutatem appellant. Teutates igitur… … Hofmann J. Lexicon universale
SOLOE vel SOLI — SOLOE, vel SOLI civitas insignis Ciliciae, maritima, ab Achivis et Rhodiis aedificata, Arati, Chrysippi, et Philemonis Comici patria; Hîc fons erat, qui olci vicem expleret, Plin. l. 31. c. 2. Stephanus a Solone conditam scribit; postea… … Hofmann J. Lexicon universale
